آیا "ملکه بطحاء" خدیجه کبری را می شناسیم؟

امروز حضرت خدیجه (س) به خانه حضرت محمد (ص) می‌آید تا یار رسول خدا باشد، نخستین زن مسلمان نام گیرد و مادر بانوی دو عالم حضرت فاطمه سلام الله علیها شود، او می‌خواهد در راه دین اسلام و پیامبر خدا همه مال و ثروتش را تقدیم کند.

آیا "ملکه بطحاء" خدیجه کبری را می شناسیم؟

 ۲۵ بهار از عمر پر برکت رسول خدا (ص) می‌گذشت که با بانوی پاکدامن حجاز حضرت خدیجه (س) پیمان زندگی مشترک را امضا می‌کند.

ابوطالب در مراسم ازدواج پیامبر اسلام و خدیجه که در حضور خویلد (پدر خدیجه) و عمرو بن اسد (عموی خدیجه) برگزار شد، خطبه ازدواج را چنین خواند: «سپاس پروردگار کعبه؛ او که ما را از نسل ابراهیم و فرزندان اسماعیل قرار داد و در حرم امن خود ساکن ساخت. او ما را حاکمان خود قرار داد و به سرزمینی که در آن هستیم، برکت بخشید. فرزند برادر من (محمد بن عبدالله) کسی است که هیچ مردی از قریش همسان و همسنگ او نیست، از همگان برتر است و در بین آفریدگان خداوند همتایی ندارد. او اگر چه مال و دارایی چندانی ندارد، ولی مال همچون سایه‌ای گذرا و نابود شونده است. آنچه مهم است این است که او به خدیجه اشتیاق دارد و خدیجه نیز به او مشتاق است. پس او را به ازدواج محمد در آورید و مهریه او بر عهده من است؛ هر مقدار و هر وقت که درخواست کنید تقدیم‌تان می‌کنم و سوگند به پروردگار این خانه (کعبه) که محمد (از نعمت‌های خداوند) بهره‌ای فراوان دارد؛ دین او همه جا گسترده شده و بینش (نظر) او کامل و بدون عیب است.»
بحارالانوار، ج ۱۶، ص ۵ — مناقب آل ابیطالب الصحیح من سیره النبی، ج ۲، ص ۱۱۰

پیامبر (ص) ۱۵ سال قبل از هجرت با حضرت خدیجه کبری (س) ازدواج کردند.

در احادیث منابع شیعه و اهل سنت آمده است که حضرت خدیجه (س) بنت خویلد بن اسد، در دانش و اطلاع به کتب زمان خود معروف بوده است.

او از زنان قریش بوده و علاوه بر کثرت اموال و املاک، به عقل و کیاست نیز بر دیگران برتری داشت و در آن زمان او را «طاهره»، «مبارکه»، «سیده نسوان» و «ملکه بطحاء» می‌نامیدند.

او از کسانی بود که انتظار قدوم پیامبر (ص) را می‌کشید و همیشه از علمای آن زمان نبوت آن حضرت را جویا می‌شدند.

برخی سن و سال حضرت خدیجه (س)، آن بانوی هوشمند و پاک را ۲۶ و ۲۸ سال نوشته‌اند، اما مشهورترین دیدگاه، همان است که ایشان به هنگام ازدواج با پیامبر ۴۰ بهار از عمرش می‌گذشت که البته برخی بر آن هستند که «حضرت خدیجه (س)» پیش از پیمان زندگی مشترگ با پیامبر دوبار ازدواج کرده و همسرانش از دنیا رفته بودند و برخی نیز بر این اندیشه‌اند که او تا زمان ازدواج با پیامبر (ص) ازدواج نکرده بود.

این روایت‌های ازدواج‌های قبلی حضرت خدیجه با توجه به شأن و جایگاه ایشان به لحاظ مرتبت، خاندان و کمالات ایشان چندان صحیح و متناسب به نظر نمی‌آید.

تحقیقی درباره ازدواج‌های حضرت خدیجه با توجه به منابع تاریخی این امر را آشکار می‌کند: بنابر بعضی روایات تاریخی، خدیجه پیش از پیامبر دو بار ازدواج کرده بود: یک بار با عقیق بن عائذ بن عبدالله مخزومی و بار دیگر با ابوهاله تمیمی، و از هر کدام فرزندانی داشته است؛ و نیز نقل کرده‌اند: عایشه تنها همسر باکره‌ی پیامبر بوده است، اما در برخی روایات دیگر، چنین آمده که خدیجه زمانی که به همسری پیامبر در آمد، دختری باکره و شوهر ناکرده بود؛ و نیز روایت شده است: تعدادی از سران و بزرگان قریش مانند عقبه بن ابی معیط، ابوسفیان، ابوجهل خواهان ازدواج با خدیجه بوده‌اند، ولی او نمی‌پذیرفته است. این نشان دهنده آن است که خدیجه با چنین موقعیتی در بین اعراب، هیچ گاه تن به ازدواج با دو نفر همانند عقیق مخزومی و ابوهاله تمیمی (که چندان موقعیتی در میان عرب‌ها نداشته‌اند) نمی‌داده است. از طرف دیگر، در تاریخ، برای خدیجه دو فرزند به نام حارث و هند از شوهرش، ابوهاله، ذکر شده است. حارث در اوایل دعوت علنی اسلام، شهید شد (حتی برخی او را نخستین شهید اسلام نامیده‌اند.) و هند همان است که او را در روایات شیعی نیز دایی امام حسن و امام حسین علیهما السلام می‌نامند. با این حال احتمال دارد هند فرزند هاله «خواهر خدیجه» باشد که پس از مرگ هاله، نزد خدیجه و در دامان محمد پرورش یافته باشد.
بحارالانوار، ج ۱۶، ص ۲۲ الصحیح من سیره النبی ج ۲، ص ۱۰۸ و ۱۲۱ تا ۱۲۶

مهر و علاقه خدیجه (س) به پیامبر (ص) و مقام معنوی ایشان سبب این ازدواج بود؛ مهری که بر محور ارزش‌های پاک انسانی استوار بود، به طوری‌که در زمان خواستگاری از مهر نبوت سؤال کرد که نشان دهنده علم و محبت ایشان نسبت به آل محمد (ص) است.

تجربه موفقی که پیامبر (ص) در تجارت از خود نشان داد، همچنین اعتبار و درستی او، باعث شد توجه خدیجه (س) به او جلب شود.

حضرت خدیجه (س) ۲۴ سال و یک ماه با پیامبر (ص) زندگی کرد، و تا آن حضرت زنده بود، پیامبر (ص) همسر دیگری اختیار نکرد.

همچنین حضرت خدیجه (س) جمیع اموال خود را به پیامبر (ص) واگذار کرد.

*شمه‌ای از فضایل حضرت خدیجه (س)

از احادیث مشهور میان شیعه و اهل سنت این حدیث است که پیغمبر (ص) فرمود: از مردان گروه زیادی به کمال رسیدند و از میان زنان فقط ۴ زن به کمال رسیدند: آسیه دختر مزاحم، زن فرعون، مریم دختر عمران، خدیجه دختر خویلد و فاطمه دختر محمد؛ و در حدیث دیگری فرمودند: خدای عز و جل از زنان عالم چهار زن را برگزید: مریم، آسیه، خدیجه و فاطمه؛ و در تفسیر عیاشی از امام باقر (ع) از رسول خدا (ص) روایت شده که فرمودند: در شب معراج، چون بازگشتم از جبرئیل پرسیدم: ای جبرئیل آیا حاجتی داری؟ گفت: حاجت من آن است که خدیجه را از طرف خدای تعالی و از جانب من سلام برسانی؛ و در کشف الغمه از علی (ع) روایت کرده که روزی رسول خدا (ص) در پیش زنان خود بود و در این هنگام نام خدیجه برده شد آن حضرت گریست، عایشه گفت: این چه گریه است که برای پیرزنی از بنی اسد می‏ کنی؟ حضرت با ناراحتی فرمودند: او هنگامی مرا تصدیق کرد که شما تکذیبم کردید، و به من ایمان آورد وقتی که شما به من کافر بودید و برای من فرزند زایید که شما عقیم ماندید. عایشه گوید: از آن پس هرگاه می ‏خواستم به نزد رسول خدا (ص) تقرب جویم به وسیله نام خدیجه تقرب می‏ جستم؛ و ابن هشام در کتاب سیره از عبد الله بن جعفر بن ابیطالب روایت کرده که رسول خدا (ص) فرمود: من مأمور شدم تا خدیجه را به خانه‏‌ای از در و لؤلؤ در بهشت بشارت دهم.

منبع: شفقنا

logo test

ارتباط با ما